| Στη χιλιετία της πληροφορίας που μόλις διαβήκαμε, μας περιμένουν ασύλληπτες έως τώρα δυνατότητες δημοκρατίας αλλά και καταπίεσης από τη συνδυασμένη χρήση Ιντερνετ και ηλεκτρονικών υπολογιστών. Σε αυτό το αβέβαιο περιβάλλον, η Ευρωπαϊκή Ενωση αποτελούσε μια νησίδα ελάχιστων εγγυήσεων προστασίας της ιδιωτικής ζωής από επεμβάσεις που συνιστούν τη λεγόμενη ηλεκτρονική παρακολούθηση.
Το τελευταίο διάστημα, ωστόσο, επιχειρείται μια διάβρωση των θεσμών προστασίας των προσωπικών δεδομένων που εισήχθησαν στην Ε.Ε. πριν από λίγα χρόνια με την Οδηγία υπ' αριθ. 46 του 1995. Ενα «δίχτυ» παρακολούθησης και καταστολής αρχίζει να «αγκαλιάζει» το Διαδίκτυο και τους συνδεδεμένους με αυτό, δηλαδή όλους εμάς. Το 1998 ψηφίστηκε στις ΗΠΑ ο νόμος Digital Millennium Copyright Act, σχετικά με την ηλεκτρονική παρακολούθηση των χρηστών ψηφιακών έργων λόγου και τέχνης, που προστατεύονται ως πνευματική ιδιοκτησία. Τώρα, φανερώνεται πλέον άλλο ένα κομμάτι στο γνωστό, εφαρμοσμένο σενάριο της παγκοσμιοποιημένης κατόπτευσης και καταστολής με τον ίδιο παραγωγό και σκηνοθέτη. Ισως είναι καιρός να συζητήσουμε τους τρόπους ανάσχεσης της πιθανότητας εξέλιξης του Ιντερνετ από χώρο ελευθερίας και άμεσης δημοκρατίας σε μέσο καταδυνάστευσης.
Στη συνεδρίαση της 18ης Απριλίου 2002, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε το σχέδιο μιας νέας Οδηγίας με 36 ψήφους υπέρ, 6 ψήφους κατά και 0 αποχές, σχετικά με την επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα και την προστασία της ιδιωτικής ζωής στον τομέα των ηλεκτρονικών επικοινωνιών.
Οι προτεινόμενες ρυθμίσεις (άρθρα 5, 6 και 15) αφορούν τη χρήση, αποθήκευση και πρόσβαση των «cookies» και όλων γενικά των δεδομένων κυκλοφορίας στο Ιντερνετ. Τα «cookies» είναι κρυπτογραφημένες αριθμοσειρές δεδομένων και μπορούν να περιλαμβάνουν όλα τα στοιχεία που αφορούν την επίσκεψη κάποιου σε μια ιστοσελίδα: Από το είδος της σελίδας έως και όλα τα δεδομένα ανταλλαγής πληροφοριών από έναν διαδικτυακό τόπο, όπως π.χ. αριθμούς πιστωτικών καρτών, στοιχεία συναλλαγών, συχνότητας επισκέψεων, φόρτωσης κειμένων / εικόνων κ.λπ. Σύμφωνα με το παραπάνω σχέδιο Οδηγίας, παρέχεται η δυνατότητα χρήσης και αποθήκευσης των δεδομένων της κυκλοφορίας στο Διαδίκτυο, με τη συγκατάθεση του χρήστη, η οποία είναι δεδομένη ως συνήθης όρος πρόσβασης σε ιστοσελίδες. Τα στοιχεία αυτά μπορούν να παραμένουν αποθηκευμένα στα αρχεία του παροχέα σύνδεσης στο Ιντερνετ, όχι μόνο για το αναγκαίο διάστημα διευκόλυνσης της ηλεκτρονικής επικοινωνίας, αλλά και για περισσότερο χρόνο, με σκοπό την πρόληψη ή τη δίωξη εγκλημάτων.
Ο συνδυασμός των παραπάνω προτεινόμενων διατάξεων προκαλεί ορισμένους προβληματισμούς. Ανοίγει, ίσως, ο δρόμος για την αορίστου χρόνου αποθήκευση και πρόσβαση των δεδομένων ηλεκτρονικής κυκλοφορίας του καθενός από εμάς. Τα «cookies» περιέχουν πληροφορίες απαραίτητες τεχνολογικά για την απόδοση σε κάθε χρήστη ενός ορισμένου ηλεκτρονικού «στίγματος» κάθε φορά που εισέρχεται στο Διαδίκτυο. Η σκοπιμότητα αυτή μπορεί να εξυπηρετηθεί τεχνικά με μια αποθήκευση διάρκειας λίγων ημερών και όχι για όσο διάστημα κρίνουν τα κράτη-μέλη απαραίτητο για την «πρόληψη εγκλημάτων», όπως προτείνεται στο σχέδιο της Οδηγίας.
Ο προβληματισμός θα ήταν λιγότερο έντονος, εάν το νομοθετικό σχέδιο περιοριζόταν στα «cookies». Δυστυχώς, όμως, επεκτείνεται σε όλα τα ηλεκτρονικά «ίχνη» που μπορεί να αφήσει κανείς επισκεπτόμενος μια σελίδα στο Ιντερνετ, και τα οποία αποθηκεύονται χωρίς τη συναίνεσή του. Οι δικλίδες ασφαλείας που προτείνει η Οδηγία, για να μη συμβούν καταχρήσεις στην παρακολούθηση, θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν μάλλον ασαφείς και αναποτελεσματικές. Η δυνατότητα διατήρησης των προσωπικών δεδομένων της ηλεκτρονικής κυκλοφορίας, με σκοπό την πρόληψη εγκλημάτων, προσφέρει δυνατότητες μακρόχρονης και ασφυκτικής παρακολούθησης των πολιτών, αδιανόητες για το εκτός Ιντερνετ περιβάλλον. Σκόπιμη θα ήταν λοιπόν μια προσπάθεια ενημέρωσης και αφύπνισης του κοινού για τους κινδύνους που δημιουργούνται από φαινομενικά «γραφειοκρατικούς» και «τεχνοκρατικούς» νόμους, οι οποίοι στην πραγματικότητα δημιουργούν τις προϋποθέσεις του ολοκληρωτισμού.
Copyright © 2001 Χ. Κ. Τεγόπουλος Εκδόσεις Α.Ε.
|